Zgony samotne i nieujawnione – rosnące zjawisko, na które muszą przygotować się zarządcy nieruchomości

W Polsce rośnie liczba zgonów samotnych i nieujawnionych – czyli takich, w których śmierć następuje bez obecności świadków, a ciało zostaje odnalezione po dłuższym czasie. To zjawisko nie tylko tragiczne społecznie, ale także logistycznie i sanitarnie obciąża właścicieli i zarządców nieruchomości. W artykule wyjaśniamy, czym są zgony nieujawnione, jakie zagrożenia niosą, kto ponosi odpowiedzialność za sprzątanie mieszkań po zgonie, oraz jak zarządcy i wspólnoty mogą się przygotować na tego typu sytuacje.

Wzrost liczby samotnych zgonów w Polsce i ich przyczyny

Zgony samotne stają się coraz powszechniejsze – szczególnie w dużych miastach. Główne przyczyny to:

• starzejące się społeczeństwo – wielu seniorów mieszka samotnie, często bez bliskich,
• osłabione więzi rodzinne i sąsiedzkie,
• rosnąca liczba osób samotnych – wśród ludzi młodych i w średnim wieku,
• choroby przewlekłe i psychiczne, które nie są diagnozowane lub leczone,
• izolacja społeczna, spotęgowana przez pandemię i zmiany stylu życia.

Niepokojące jest to, że zgon nie zostaje ujawniony od razu – co prowadzi do rozkładu ciała i skażenia przestrzeni.

Czym są zgony nieujawnione?

Zgony nieujawnione to takie, które:

• nastąpiły bez obecności świadków,
• nie zostały zauważone przez kilka dni, tygodni, a czasem nawet miesięcy,
• zostały odkryte dopiero po interwencji sąsiadów, właściciela, pracownika spółdzielni,
• często są wynikiem upadku, zawału, choroby lub samobójstwa.

Ciało zmarłej osoby w takich warunkach ulega rozkładowi, co prowadzi do poważnego skażenia biologicznego – zarówno mieszkania, jak i części wspólnych budynku (klatka schodowa, szyb windy).

Jakie są ryzyka związane ze zgonami nieujawnionymi w budynkach wielorodzinnych?

Zgony nieujawnione to nie tylko problem emocjonalny dla sąsiadów. Niosą ze sobą realne zagrożenia:

• skażenie mikrobiologiczne powietrza, ścian, podłóg, mebli i sprzętu,
• rozprzestrzenianie się nieprzyjemnego zapachu do klatki schodowej i sąsiednich lokali,
• rozwój owadów – muchy, larwy, robactwo, które migruje po budynku,
• zagrożenie dla zdrowia sąsiadów, w tym dzieci, osób starszych i z osłabioną odpornością,
• dewastacja lokalu – wymagająca ozonowania, czyszczenia i utylizacji wyposażenia.

Dlatego tak ważna jest szybka i profesjonalna reakcja – nie tylko dla komfortu, ale i bezpieczeństwa wszystkich mieszkańców.

Odpowiedzialność i obowiązki zarządcy nieruchomości w kontekście zgonu lokatora

Gdy dojdzie do ujawnienia zgonu w mieszkaniu, zarządca lub administrator budynku:

• ma obowiązek zabezpieczyć przestrzeń wspólną – usunąć zanieczyszczenia, zdezynfekować klatkę, windę, korytarze,
• współpracuje z policją i służbami, które przeprowadzają dochodzenie i transport zwłok,
• koordynuje działania porządkowe – zwłaszcza jeśli lokal nie ma jednoznacznie wskazanego właściciela,
• informuje pozostałych mieszkańców – w sposób wyważony i zgodny z RODO,
• organizuje sprzątanie mieszkania, jeśli właściciel jest nieznany lub uchyla się od obowiązku.

W takich przypadkach warto mieć podpisaną umowę z firmą oferującą interwencyjne sprzątanie mieszkań po zgonie.

Jakie działania powinien podjąć zarządca po ujawnieniu zgonu?

1. Zabezpieczenie miejsca zdarzenia – kontakt z policją, odcięcie dostępu do lokalu.
2. Powiadomienie rodziny, właściciela, wspólnoty – jeśli dane są znane.
3. Zlecenie dezynfekcji i sprzątania – ozonowanie klatki, neutralizacja zapachów, czyszczenie.
4. Dokumentacja zdarzenia – protokół, raport ze sprzątania, ewentualne zdjęcia (dla ubezpieczyciela lub sądu).
5. Przygotowanie lokalu do dalszych działań – np. zabezpieczenie do postępowania spadkowego.

Dobrą praktyką jest także poinformowanie sąsiadów o podjętych działaniach – co buduje zaufanie i zapobiega panice.

Kto ponosi koszty za sprzątanie po zmarłym w takiej sytuacji?

W zależności od okoliczności, koszty mogą być pokrywane przez:

• rodzinę lub spadkobierców zmarłego,
• właściciela lokalu – jeśli zmarły był najemcą,
• gminę lub miasto – w przypadku mieszkań komunalnych lub zmarłych bez rodziny,
• zarządcę lub wspólnotę mieszkaniową – jeśli doszło do skażenia części wspólnych i nie można ustalić właściciela.

W praktyce, jeśli właściciel lub spadkobierca nie zgłasza się przez dłuższy czas, zarządcy często decydują się działać samodzielnie, by szybko usunąć zagrożenie sanitarne i zapachowe.

Jak się przygotować na takie sytuacje – zalecenia dla zarządców i wspólnot

• Posiadać kontakt do firm specjalizujących się w sprzątaniu po zgonach – działających 24/7,
• Ustalić wewnętrzne procedury postępowania – kto odpowiada, co robić, kogo powiadomić,
• Zabezpieczyć środki finansowe – np. fundusz interwencyjny na nieprzewidziane wydatki,
• Regularnie kontrolować stan techniczny i higieniczny budynków, szczególnie lokali zasiedlonych przez osoby starsze i samotne,
• Działać szybko i profesjonalnie – im dłużej trwa bezczynność, tym większe koszty i szkody dla nieruchomości.

Podsumowanie

Zgony samotne i nieujawnione to rosnący problem, który dotyka nie tylko rodzin zmarłych, ale także zarządców nieruchomości. Dla dobra wszystkich mieszkańców budynku konieczna jest szybka reakcja, odpowiedzialne decyzje i współpraca z profesjonalistami oferującymi sprzątanie mieszkań po zgonie. Dobrze opracowana procedura działania pozwala ograniczyć skutki tragedii, zminimalizować zagrożenie sanitarne i przywrócić normalność w przestrzeni wspólnej.